Deel jij ook geheimen met je telefoon?
Je betrapt jezelf er vast weleens op: je zegt “dankjewel” tegen Siri, je verontschuldigt je bij Google Assistant of je moppert hardop tegen je smartphone als hij iets niet begrijpt. Rationeel weet je dat er geen mens aan de andere kant zit, maar toch voelt het soms zo. Waarom doen we dat?
Je brein ziet overal gezichten en bedoelingen
Mensen zijn hypergevoelig voor gezichten, stemmen en patronen. Dat is handig om snel in te schatten of iemand vriendelijk of gevaarlijk is, maar het heeft een bijeffect: we zien ook intentie waar die er eigenlijk niet is. Zodra een apparaat een stem heeft of reageert op wat je zegt, schakelt je brein automatisch over naar de “sociale stand”. Het resultaat: je reageert alsof je met een persoon praat, niet met een stuk technologie.
Waarom een naam en stem alles veranderen
Geef een apparaat een naam, laat het terugpraten en ineens voelt het levendig. Denk aan Siri, Alexa of Google. Die naam maakt het persoonlijker, de stem maakt het vertrouwder. Je bent daardoor sneller geneigd je toon aan te passen, vriendelijk te zijn of zelfs iets te fluisteren wat je niet hardop tegen een mens zou durven zeggen. De technologie zelf is niet menselijker geworden, jouw reactie wél.
Digitale beleefdheid: meer dan alleen goede manieren
Veel mensen zeggen bewust “alsjeblieft” en “dankjewel” tegen hun assistent. Niet omdat het moet, maar omdat het raar voelt om onbeschoft te zijn, zelfs tegen een apparaat. Dat is deels aangeleerd gedrag: je bent gewend beleefd te zijn als je iets vraagt. Door die automatisme neem je je sociale regels gewoon mee de digitale wereld in.
Helpt het om aardig te doen tegen een assistent?
Voor de technologie maakt het niets uit, maar voor jou wel. Beleefd praten kan je stem en woordkeuze rustiger en duidelijker maken, waardoor de assistent je beter begrijpt. Bovendien voelt het prettiger om niet constant kortaf of boos te klinken, zelfs als het maar tegen een telefoon is. Het zegt dus meer over jouw mindset dan over de techniek.
Wanneer wordt het vreemd of ongezond?
Praten tegen je telefoon is op zichzelf niet gek. Het wordt pas problematisch als je apparaten gaat verkiezen boven echte mensen of als je je sociale behoefte bijna alleen nog digitaal uitleeft. Zolang je het ziet als een handig hulpmiddel, is er niets aan de hand.
Een blik op de nabije toekomst
Met steeds slimmere chatbots en spraakassistenten wordt de grens tussen menselijk en digitaal contact waziger. Ze gaan natuurlijker klinken, persoonlijker reageren en beter onthouden wie jij bent. De kans is groot dat jij nog vaker tegen je telefoon gaat praten. Niet omdat jij gek bent, maar omdat onze technologie steeds beter inspeelt op hoe menselijk gedrag werkt – inclusief onze neiging om overal een persoon in te zien.
